- Archiwum

Rynek usług pocztowych w 2007 roku

Raport Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej o stanie rynku usług pocztowych w Polsce w 2007 roku.

Wprowadzenie

W rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (Dz. U. Nr 130, poz. 1188 z późn. zm.) działalnością pocztową jest wykonywanie działalności gospodarczej, polegającej na świadczeniu usług pocztowych w obrocie krajowym lub zagranicznym.

Biorąc pod uwagę znaczenie społeczno-gospodarcze rynku usług pocztowych, konieczny jest stały jego monitoring i ocena funkcjonowania pod kątem skutków stopniowej liberalizacji, a zwłaszcza rozwoju konkurencji, przy jednoczesnym zachowaniu dostępności do wysokiej jakości powszechnych usług pocztowych świadczonych po przystępnych cenach.

Rynek usług pocztowych, w swojej ewolucji, zbliża się do momentu przełomowego, którym będzie pełne jego otwarcie na konkurencję. Wymaga w związku z tym działań regulacyjnych zapewniających jego zrównoważony i harmonijny rozwój. W tym kontekście rola krajowego organu regulacyjnego nabiera szczególnego znaczenia, jako gwaranta rozwoju uczciwej konkurencji, przy jednoczesnym zachowaniu wspomnianej już dostępności do usług.

Niniejsze opracowanie jest elementem działań, jakie Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej podejmuje w celu monitorowania zjawisk zachodzących na rynku usług pocztowych. Ich analiza pozwala określić trendy charakteryzujące kierunki rozwoju oraz nakreślić wizję docelowego modelu tego rynku.

Raport o stanie rynku usług pocztowych w Polsce w 2007 roku został sporządzony w oparciu o informacje uzyskane od 100 operatorów, którzy przestawili sprawozdania z działalności pocztowej w 2007 roku (12 spośród nich w trakcie roku zrezygnowało z prowadzenia działalności i przed końcem roku zostało wykreślonych z rejestru).

Poniżej przedstawiono krótki przegląd treści zawartych w opracowaniu.

W 2007 roku nastąpiły istotne zmiany w otoczeniu prawnym, które na krajowym rynku pocztowym tworzy przede wszystkim ustawa Prawo pocztowe. Głównym rezultatem tych zmian jest uzupełnienie i wzmocnienie posiadanych dotychczas przez Prezesa UKE  narzędzi prawnych przede wszystkim w zakresie regulacji rynku powszechnych usług pocztowych, który jest podstawowym polem działania operatora publicznego.

W zakresie regulacji europejskich znaczące zmiany nastąpiły dopiero na początku 2008 roku. W dniu 27 lutego 2008 r. opublikowana została nowa dyrektywa (Dyrektywa 2008/6/WE z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniająca Dyrektywę 97/67/WE - tzw. III Dyrektywa Pocztowa), która zakłada pełne otwarcie rynku z początkiem 2011 roku z możliwością jego przesunięcia na rok 2013 w niektórych krajach, w tym także w Polsce. III Dyrektywa określa datę 31 grudnia 2010 roku jako termin wprowadzenia przez państwa członkowskie w życie przepisów krajowych, wykonawczych i administracyjnych niezbędnych do jej wykonania.

Prezes UKE, w oparciu o wiedzę na temat rynku usług pocztowych, potrzeb konsumentów, postulatów zgłaszanych przez operatorów pocztowych, problemów ze stosowaniem ustawy Prawo pocztowe, niejednokrotnie przedkładał propozycje zmian ww. ustawy. W 2007 roku zostały przygotowane założenia do nowelizacji Prawa pocztowego, które stanowić mogą materiał wyjściowy do opracowania projektu nowych przepisów, dostosowanych do wymagań unijnych, regulujących funkcjonowanie krajowego rynku usług pocztowych.

Polski rynek pocztowy od kilku lat funkcjonuje w warunkach stopniowej liberalizacji. Z jednej strony zmniejsza się obszar usług zastrzeżonych dla operatora publicznego, a z drugiej systematycznie przybywa podmiotów, które prowadzą działalność w zakresie świadczenia usług pocztowych. W 2007 roku, poza Pocztą Polską, do rejestru operatorów pocztowych były wpisane 164 podmioty (wg stanu na koniec 2007 roku). Jednak nie wszyscy operatorzy, którzy uzyskali wpis, faktycznie prowadzą działalność.

Głównym graczem na rynku pocztowym nadal pozostaje Poczta Polska. Jest ona jedynym podmiotem dysponującym infrastrukturą konieczną do świadczenia usług pocztowych o charakterze powszechnym. Powszechne usługi pocztowe stanowią zresztą najbardziej istotną pozycję wśród usług realizowanych przez Pocztę Polską (z kolei w grupie usług o charakterze powszechnym najbardziej znaczącą pozycją są przesyłki listowe nierejestrowane). Potwierdzeniem tego są dane za 2007 rok, w którym przedsiębiorstwo zrealizowało w obrocie krajowym i zagranicznym:

• prawie 2,9 mld usług pocztowych (usługi powszechne, umowne, ekspresowe), co przełożyło się na ponad 4,6 mld zł przychodu,
• ponad 1,9 mld usług powszechnych, które wygenerowały ponad 4,2 mld zł przychodu.

Operatorzy niepubliczni zrealizowali w 2007 roku ogółem (w obrocie krajowym i zagranicznym) prawie 2,4 mld usług pocztowych (przesyłki z korespondencją, przesyłki reklamowe, paczki, druki bezadresowe), co przełożyło się na prawie 1,7 mld zł przychodu. Analiza danych przedstawionych przez operatorów wskazuje m.in., że w obrocie krajowym największy udział pod względem ilości mają druki bezadresowe (96,9%), które jednak nie odgrywają znaczącej roli w przychodach operatorów (9,2%). Głównym źródłem przychodów operatorów niepublicznych są paczki - w obrocie krajowym generują one ok. 83,1% przychodów, a w obrocie zagranicznym ok. 81,2%.

W 2007 roku wolumen przesyłek operatora publicznego i operatorów niepublicznych w obrocie krajowym - nie uwzględniając druków bezadresowych – wyniósł ponad 1,9 mld szt. (w porównaniu z rokiem 2006 wzrósł o ok. 13,5%), natomiast z uwzględnieniem druków bezadresowych wolumen przesyłek wyniósł prawie 5,1 mld szt. (co oznacza wzrost w stosunku do poprzedniego roku o ok. 2,7%). W 2007 roku działalność w sektorze pocztowym (w obrocie krajowym i zagranicznym) wygenerowała przychody rzędu 6,1 mld zł, a łącznie z drukami bezadresowymi – 6,3 mld zł.

Z analizy wolumenu usług zrealizowanych w 2007 roku w poszczególnych segmentach rynku wynika, że Poczta Polska jest zdecydowanie dominującym operatorem w obszarze przesyłek z korespondencją oraz przesyłek reklamowych (jej udziały wynoszą odpowiednio 98,8% i 99,5%). W segmencie paczkowym traci swoją przewagę na rzecz operatorów niepublicznych, którzy zajęli 53,9% obszaru tego rynku. Operatorzy niepubliczni opanowali także aż 72,2% rynku druków bezadresowych. Jednak należy pamiętać, że działalność w tym ostatnim obszarze może być prowadzona bez wpisu do rejestru operatorów pocztowych, więc UKE nie dysponuje pełnymi danymi w tym zakresie i faktyczna struktura tego rynku jest prawdopodobnie inna (ze znacznie mniejszym udziałem Poczty Polskiej). Podobnie kształtuje się struktura przychodów operatorów w poszczególnych segmentach rynku.

Obserwowane na rynku tendencje można ocenić pozytywnie i za pomocą działań regulacyjnych oraz liberalizacyjnych należy dążyć do zwiększenia tempa rozwoju tego rynku, a przynajmniej do jego utrzymania na dotychczasowym poziomie. Celem tych działań powinno być zapewnienie operatorom pocztowym warunków do uczciwego konkurowania, a konsumentom - dostępu do usług pocztowych o wysokiej jakości i przystępnych cenach. Istotną kwestią jest także odpowiednie przygotowanie operatora publicznego do funkcjonowania na zliberalizowanym rynku usług pocztowych. W szczególności ważne jest:

- szybkie wprowadzenie omówionych w niniejszym opracowaniu zmian w otoczeniu prawnym,

- rozważenie zmiany wymagań odnośnie sposobu świadczenia powszechnych usług pocztowych pod kątem zmniejszenia związanych z tym kosztów (np. ograniczenie częstotliwości doręczeń, czy liczby placówek),

- rozwiązanie istotnych problemów Poczty Polskiej, czyli:

• dokończenie restrukturyzacji,
• zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów ludzkich (obecnie wartość przychodów Poczty Polskiej w przeliczeniu na 1 pracownika jest o ok. 1/3 mniejsza niż u operatorów niepublicznych) oraz sieci pocztowej (np. poprzez odpłatne udostępnienie sieci lub jej części innym operatorom),
• wprowadzenie odpowiednio przygotowanego systemu Activity Based Costing,
• poprawa jakości usług,
• ustabilizowanie sytuacji społecznej w przedsiębiorstwie.

Szczególnie istotny wydaje się obecnie ostatni ze wskazanych problemów. Jak wynika z przytoczonych w opracowaniu danych (zysk netto) dotychczasowa stopniowa liberalizacja rynku usług pocztowych nie spowodowała pogorszenia sytuacji finansowej operatora publicznego, jednak niepokoje występujące wśród pracowników mogą być zagrożeniem dla jej stabilności (możliwa jest nawet strata na usługach powszechnych, co będzie się wiązało  z wystąpieniem Poczty Polskiej o przewidzianą prawem dotację).

Pełna treść Raportu o stanie rynku usług pocztowych w 2007 roku jest dostępna w załączonym pliku.

Wnioski z raportu

Struktura podmiotowa polskiego rynku usług pocztowych, po okresie dynamicznego wzrostu liczby operatorów niepublicznych, wchodzi w fazę stabilizacji. Poniższe zestawienie i wykres wskazują, że większość czynników charakteryzujących rynek (liczba zarejestrowanych operatorów, wolumen realizowanych przez nich usług oraz wolumen usług na rynku pocztowym ogółem) zmienia się w tym samym kierunku, ale w różnym tempie. Jedynie stan zatrudnienia, pomimo, że nadal rośnie, to w tempie coraz wolniejszym.

Tempo wzrostu czynników charakteryzujących rynek pocztowy w Polsce w latach 2004-2007

Podsumowując niniejszą analizę należy pozytywnie ocenić dotychczasowy rozwój polskiego rynku usług pocztowych. Zmiany, jakie na nim zachodzą, nie są już tak duże, jak w początkowym okresie jego funkcjonowania, ale nadal są wyraźnie widoczne. Można się jednak spodziewać, że decyzja o przesunięciu terminu pełnej liberalizacji rynku pocztowego w Polsce wpłynie na spowolnienie tempa jego rozwoju. Wielu operatorów liczyło bowiem na otwarcie rynku w 2009 roku i być może część z nich w obecnej sytuacji zrezygnuje z prowadzenia, czy podejmowania działalności pocztowej. Bez wątpienia należy dążyć do zwiększenia lub co najmniej utrzymania tempa rozwoju tego rynku i temu powinny być podporządkowane działania regulacyjne oraz liberalizacyjne. Celem tych działań powinno być zapewnienie operatorom pocztowym warunków do uczciwego konkurowania, a konsumentom - dostępu do usług pocztowych o wysokiej jakości i przystępnych cenach. Istotną kwestią jest także odpowiednie przygotowanie operatora publicznego do funkcjonowania na zliberalizowanym rynku usług pocztowych.

Metryka ze strony archiwalnej

Pliki do pobrania

Pobierz wszystkie załączniki

• 
  raport o stanie rynku pocztowego w 2007 - 671 KB plik PDF