- Archiwum

Stanowisko Prezesa URTiP w sprawie prowadzenia działalności pocztowej bez wymaganych uprawnień

I. Dlaczego przedsiębiorca chcący prowadzić działalność pocztową musi uzyskać zezwolenie lub wpis do rejestru?

Polski rynek usług pocztowych, jako część wspólnotowego Rynku Wewnętrznego Unii Europejskiej, jest rynkiem regulowanym. Oznacza to, iż działalność na nim podlega szczególnym zasadom określonym przepisami prawa, zarówno krajowego, jak i unijnego. Nad przestrzeganiem tych przepisów czuwa Krajowy Organ Regulacyjny, którym w Polsce jest Prezes Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty.

Jednym z celów strategicznych Prezesa URTiP jest zagwarantowanie mieszkańcom Polski powszechnych usług pocztowych, świadczonych po przystępnych cenach i jednolitych warunkach na terenie całego kraju z zachowaniem kryteriów jakościowych określonych przepisami prawa. Wynika to z postanowień Dyrektyw Unii Europejskiej, które nakładają na Państwa Członkowskie obowiązek zapewnienia swoim obywatelom powszechnych usług pocztowych świadczonych na terenie całego kraju, w jednolitych warunkach i po przystępnych cenach.

W celu zagwarantowania ciągłości świadczenia tych usług Państwa Członkowskie mogą wprowadzić tzw. „obszar zastrzeżony” dla operatora publicznego. Ustawa Prawo pocztowe, przepisem art. 46, nałożyła na Pocztę Polską obowiązek świadczenia powszechnych usług pocztowych. Jednocześnie w art. 47 Prawo pocztowe wprowadziło instytucję „obszaru zastrzeżonego” polegającą na wyłączności operatora publicznego do wykonywania usług pocztowych w obrocie krajowym i zagranicznym polegających na realizowaniu przekazów pocztowych oraz na przyjmowaniu, przemieszczaniu i doręczaniu przesyłek z korespondencją nie przekraczających określonej ustawą granicy wagowej.

Istnienie „obszaru zastrzeżonego”, często kojarzone z celowym działaniem ustawodawcy w celu zachowania monopolu jednego przedsiębiorcy, jest podyktowane koniecznością utrzymania sieci placówek pocztowych, zgodnie z przepisami prawa. W przypadku Polski oznacza to co najmniej 8240 placówek pocztowych rozmieszczonych na terenie całego kraju według określonych kryteriów geograficznych, jak też demograficznych. Środki osiągane ze świadczenia przez operatora publicznego usług z obszaru zastrzeżonego, pozwalają również na wywiązywanie się Poczty Polskiej z nałożonych przepisami unijnymi oraz krajowymi norm jakościowych, zwłaszcza dotyczących terminów doręczeń. Wymogi te oznaczają, że list priorytetowy powinien dotrzeć następnego dnia po dniu nadania, bez względu na odległość, a więc nie tylko z Rybnika do Katowic, ale również z Sanoka do Szczecina. Jednocześnie opłata za przesyłki listowe dla obszaru całego kraju jest jednolita i dla obu ww. przykładów wynosi aktualnie 2 zł. Oczywistym jest jednak, iż doręczanie przesyłek na terenach dużych aglomeracji np. śląskiej jest o wiele tańsze i bardziej dochodowe, niż przemieszczanie poczty na odległych trasach oraz na terenach mało zaludnionych i o rozproszonej zabudowie.

Kolejnym priorytetem działania regulatora rynku pocztowego jest czuwanie nad stopniowym uwalnianiem rynku pocztowego (obszar zastrzeżony dla Poczty Polskiej do sierpnia 2003 r. obejmował przesyłki z korespondencją o wadze do 2000 gram, obecnie obszar ten wynosi 350 gram, a od 1 stycznia 2006 r. dla wszystkich krajów Unii Europejskiej zmaleje do 50 gram). Polski rynek usług pocztowych od lat podlega systematycznej liberalizacji. Proces ten nie może jednak odbywać się w sposób niekontrolowany, a zwłaszcza z naruszeniem obowiązującego porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej, dyrektyw unijnych oraz praw konsumentów i pozostałych uczestników rynku.

Prezes URTiP jest przychylny oraz udziela wsparcia wszelkim podejmowanym inicjatywom w zakresie liberalizacji i rozwoju działalności pocztowej, jednakże pod warunkiem, iż są one zgodne z przepisami prawa. Stymulowany proces liberalizacji pozwala operatorowi publicznemu, jakim jest Poczta Polska, na przygotowanie się do sprostania konkurencji, przede wszystkim ze strony zagranicznych operatorów narodowych, ale też i globalnych firm ekspresowych.

Pełna liberalizacja rynku usług pocztowych w ramach Unii Europejskiej przewidziana jest od 2009 r. Czas ten powinien zostać wykorzystany na zwiększenie aktywności Poczty Polskiej na rynku, pozwalając jednocześnie na zmiany strukturalne i organizacyjne. Niekontrolowana liberalizacja, dokonująca się z naruszeniem prawa polskiego i europejskiego, może pociągnąć za sobą bardzo niekorzystne konsekwencje, w szczególności dla blisko 100 tysięcznej załogi Poczty Polskiej. Zniesienie ograniczeń związanych z obszarem zastrzeżonym mogłoby spowodować zbyt gwałtowne otwarcie rynku, co w konsekwencji doprowadzić może do zagrożenia funkcjonowania Poczty Polskiej i odpowiedniej realizacji przez to przedsiębiorstwo usługi powszechnej. Gorsza kondycja ekonomiczna Poczty Polskiej może w efekcie spowodować wzrost opłat oraz pogorszenie jakości świadczonych powszechnych usług pocztowych.

Przedsiębiorcy wykonujący działalność pocztową bez wymaganych uprawnień podnoszą często argument nieuczciwej konkurencji ze strony „monopolisty – Poczty Polskiej”. Niestety nie zauważają, iż to właśnie ich nielegalna działalność jest sztandarowym przykładem takiego zachowania. Działając bez wymaganego prawem zezwolenia lub wpisu do rejestru, czy też naruszając obszar zastrzeżony dla operatora publicznego, nie „walczą z monopolem Poczty Polskiej” (którego likwidacja i tak jest przesądzona), lecz przede wszystkim godzą w interesy konsumentów oraz pozostałych 98 operatorów pocztowych (w tej liczbie znajdują się liderzy światowi realizujący usługi ekspresowe), którzy działają na naszym rynku legalnie i z poszanowaniem obowiązującego prawa.

Nadmienić również należy, że przedsiębiorcy, działający w dziedzinie poczty legalnie, wykonują szereg obowiązków wynikających z Prawa pocztowego, np. przestrzeganie obszaru zastrzeżonego, obowiązki na rzecz obronności i bezpieczeństwa Państwa czy też obowiązki sprawozdawcze. Natomiast podmiot działający bez uprawnień, nieuczciwie „walczący” z konkurencją, nie dość, że nie wykonuje ww. obowiązków, to dodatkowo narusza zaufanie konsumentów usług pocztowych, którzy mają prawo domniemywać, iż wszyscy operatorzy pocztowi działają legalnie, z poszanowaniem przepisów prawa.

Ustawa Prawo pocztowe, przewiduje daleko idące gwarancje „bezpieczeństwa obrotu pocztowego”, zachowania tajemnicy korespondencji, a także wprowadza przejrzyste i niedyskryminujące procedury postępowania reklamacyjnego w przypadku niewywiązywania się operatora z umowy o świadczenie usług pocztowych. Wysoki poziom ochrony konsumentów jest szczególną troską Prezesa URTiP, wyrażoną w jego misji ujętej w „Strategii regulacyjnej Prezesa URTiP w zakresie rynku usług pocztowych na lata 2004 - 2009”, która brzmi: „Poprzez wypełnianie funkcji regulacyjnej tworzenie warunków do harmonijnego rozwoju rynku usług pocztowych umożliwiających zwiększanie satysfakcji klientów”.

II. Wyniki kontroli Miejskiej Poczty Doręczeniowej z siedzibą w Rybniku

Prezes Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty nakazał Miejskiej Poczcie Doręczeniowej z siedzibą w Rybniku wstrzymanie prowadzenia działalności pocztowej niezgodnej z Prawem pocztowym i Dyrektywami Unii Europejskiej.

W wyniku przeprowadzonej w dniach 5-6 lipca br. kontroli działalności Miejskiej Poczty Doręczeniowej, pracownicy URTiP stwierdzili prowadzenie przez tego przedsiębiorcę działalności pocztowej bez wymaganego wpisu do Rejestru operatorów pocztowych. Stanowi to naruszenie obowiązującego od dnia 24 sierpnia 2003 r. Prawa pocztowego oraz Dyrektywy 97/67/WE zmienionej Dyrektywą 2002/39/WE.

Ustalono, że Miejska Poczta Doręczeniowa przyjmuje, przemieszcza i doręcza przesyłki z korespondencją, nie będące przesyłkami własnymi. Świadczy swoje usługi w Rybniku, Żorach, Wodzisławiu Śląskim i Gliwicach. Masa przesyłek będących w obrocie nie przekracza 50 gram, a pobierana opłata za ich doręczenie wynosi 1 zł, a więc znajduje się w obszarze usług pocztowych zastrzeżonych do realizacji przez Pocztę Polską.

Po zakończeniu kontroli i nie wniesieniu uwag do protokołu ze strony Miejskiej Poczty Doręczeniowej, Prezes URTiP wydał w dniu 23 sierpnia br. decyzję nakazującą wstrzymanie prowadzenia działalności pocztowej z uwagi na brak wymaganych uprawnień. Decyzja została opatrzona rygorem natychmiastowej wykonalności.

W przypadku dalszego świadczenia usług pocztowych niezgodnie z Prawem pocztowym, Prezes URTiP nałoży na ten podmiot karę pieniężną w maksymalnej wysokości do 2% z kwoty bazowej wynoszącej 250.000 Euro (art. 67 ust. 1 pkt 1 Prawa pocztowego).

Emil Płodzień
Zastępca Prezesa URTiP
ds. rynku usług pocztowych

Warszawa, dn. 7 września 2005 r.

Metryka ze strony archiwalnej